Zeka Potansiyelini Geliştirici Özel Egzersizler MentalUP'ta!

ZEKA NASIL GELİŞTİRİLİR?

8 (sekiz) farklı zeka türü için zekayı geliştirme yolları hakkında e-kitap tadında bilimsel bir içerik hazırladık. Günlük hayatta zeka nasıl geliştirilir, çocuklarda zeka nasıl geliştirilir ve zekayı geliştirme yolları nelerdir? Şeklindeki sorulara detaylı cevaplar verdik.

Konuyu 3 ana başlık altında incelemekte fayda var çünkü bu makaleyi farklı sebeplerle (kendiniz için veya çocuğunuz için) okuyor olabilirsiniz. Zekayı geliştirmek, çocuklarda ve yetişkinlerde farklı yöntemler gerektirebilir. Hatta, çocuklarda zeka geliştirme yöntemleri ile bebeklerde zeka geliştirme yöntemleri de farklılık gösterir. Öyleyse 3 başlık altında incelemekte fayda var:

1. Yetişkinlerde zeka nasıl geliştirilir?
2. Çocuklarda zeka nasıl geliştirilir?
3. Bebeklerde zeka nasıl geliştirilir?

8 ZEKA GELİŞTİRME TEKNİĞİ

Biyolojik olarak insan vücudunun ihtiyaç duyduğu besin ve egzersizler sadece kas gelişimi için değil zeka gelişimi için de önemlidir. Zekayı geliştirmenin yolları arasında doğru beslenme, yeteri kadar sıvı tüketimi ve fiziksel egzersizler de vardır. Yani, zeka geliştirme egzersizleri sadece düşünce gücünü zorlayan aktivitelerden ibaret değildir. Zeka, çok fonksiyonlu olduğu için zeka geliştirme teknikleri gelişim yönüne göre incelenmelidir. Ayrıca MentalUP ekibi olarak uzmanlık alanımız çocuklar ve çocuklarda zeka nasıl geliştirilir sorusuna da yanıt vereceğiz. Genel tekniklerle başlamak gerekirse:

1

Sözel Dilsel Zeka Geliştirme Teknikleri

Sözel zeka geliştirmenin en iyi yolu yazmak ve bulmaca çözmektir. Günlük tutan, blog yazan, çok okuyan ve okuduğu kelimeleri kafasında resmedebilen kişilerde sözel zeka ön plandadır. Sözel dilsel zeka, düşünülenin aksine çok konuşma ile değil; daha çok dinleme, okuma ve bulmaca gibi egzersizlerle gelişir.

Sözel zeka geliştirme için bazı yöntemler şu şekildedir:

• Bolca yazı yazmak. Günlük tutmak, blog yazmak
• Çok okumak. Okuduğu kelimeleri kafada resmedebilmek.
• Aşağıdaki gibi sözel zeka bulmacaları çözmek

Sözel dilsel zekasını iyi kullanan insanlar düşüncelerini yazı ile aktarma konusunda profesyoneldirler.

2

Görsel Zeka Geliştirme Teknikleri

Görsel zeka nedir?

Soyut kavramları zihinsel olarak boyutlandırma, olayları resmetme veya nesneleri bir araya getirerek kompozisyon çıkarma yeteneğine görsel zeka adı verilir.

Perspektif hakimiyeti, görsel zeka için belirleyici faktörler arasında çok güçlüdür. Aynı şekilde görsel hafıza, zeka düzeyini etkileyen faktörlerden biridir. Görsel hafızası iyi olan bireyler, perspektife daha kolay hakim olur. Görsel zeka nedir sorusuna yanıt verdiğimizde az çok tahmin ettiğiniz gibi görsel zeka geliştirme yolları da şu şekildedir:

• Gezip gördüğünüz yerleri aklınızda tutmaya –veya hatırlamaya- çalışmak(Dikkat ve hafıza çalıştırmak)
• Detaylara odaklanmak
• Renkleri ve tonları ayrıştırmak

görsel zeka geliştirme teknikleri arasında en doğal olanlardır. Bunlarla birlikte;

• Görsel sanatlarla ilgilenmek (fotoğrafçılık, grafik tasarım)
• 3D video oyunları oynamak
• Resim çizmek
• Körebe oynamak.
• Aşağıdaki gibi görsel zeka oyunları ile egzersiz yapmak.

Körebe oyunu, mekânsal algı ve boşlukta yön bulma egzersizleri ile görsel zeka geliştirme adına önemli bir oyundur.

Görsel zeka, insan beyninin –seslerle birlikte- ilk yorumlama aracı olarak kabul edilir. Dolayısıyla doğduğumuz andan itibaren hızla gelişmektedir. Gündelik yaşantımızda deneyim edinip hafızaya aldığımız işler bile görsel zeka geliştirme egzersizleri niteliğindedir.

3

Sayısal Zeka Geliştirme Teknikleri

Sayısal zeka, matematiksel işlemleri kolaylıkla çözmemizi veya formülleri kavramamızı sağlayan beyin fonksiyonudur. Sayısal zekası gelişmiş kişiler mantık gerektiren işlerde başarılı olurlar. Çeşitli algoritmaları yorumlama veya kurma konusunda beceriklidirler. Mantıksal zeka veya matematiksel zeka geliştirme yöntemlerini araştırırken ana tema olarak “sayısal zeka geliştirme yolları” şeklinde araştırma yapmak daha doğru olur. İşte bu yöntemlerden bazıları:

• Satranç oynamak
• Sayısal bulmacalar çözmek sayısal zeka gelişimi için etkilidir
• Hatta yetişkinler için çeşitli taş ve kart oyunları (bazen kıraathane oyunları)sayısal zeka geliştirme yolları arasında organik değere sahiptir
• Hem çocuklar, hem de yetişkinler için aşağıdaki gibi sayısal zeka bulmacaları da sayısal zeka gelişimine oldukça faydalıdır. Bunu hemen deneyin!

Ayrıca okul hayatımız başladığı andan itibaren düzenli olarak matematiksel problemlere tabi tutulmak sayısal zekanın gelişiminde önemli rol oynar.

4

Sosyal Zeka Geliştirme Teknikleri

Sosyal zeka, diğer insanlarla güçlü ve etkili ilişkiler kurma yeteneği ile ilgilidir. Daha çok, insanları anlama, duygularını hissetme, bilinçaltlarına nüfus etme şeklinde açığa çıkar. Sosyal zekası gelişmiş insanlar toplulukları yönetme, anlama ve eğitme konusunda yeteneklidirler. Peki, sosyal zeka geliştirme yolları nelerdir?

Tanımından tahmin ettiğiniz gibi empati yapmaya çalışmak kişinin sosyal zekasını geliştirir. Bununla birlikte insanlarla iletişim kurmak, insanların ihtiyaçlarını ve ruh hallerini anlamaya çalışmak sosyal zekayı geliştirir. Toplumsal davranışların altındaki nedenleri incelemek de sosyal zeka geliştirme yolları arasında yer alır.

5

Bedensel Zeka Geliştirme Teknikleri

Bedensel-kinestetik zeka, problem çözmede vücudun fiziksel olarak tüm yönlerini en iyi şekilde kullanabilme ile ilgilidir. Bedensel zeka geliştirme yolları nelerdir? Bebeklikte ince motor-kaba motor kas hareketleri ile başlar (en belirgin gelişim).

Birçok spor dalı bedensel-kinestetik zeka gelişiminde önemli rol oynar. Diksiyon ve beden dili eğitimi almak, yüz kaslarını etkin kontrol etmek, dans ve benzeri –fiziksel- sanatlarla ilgilenmek bedensel zeka artırma için takviye sağlar. İnsan hareket ettikçe zeka artırma süreci devam eder.

6

Ritmik Zeka Geliştirme Teknikleri

“Müzik zekası” şeklinde telaffuz edilen, “kulağı iyi olmak” şeklinde derecelendirilen ritmik zeka nasıl gelişir?

Ritmik zekaya sahip –ritmik zekası gelişmiş- insanlar sesleri doğru kayıt eder ve doğru kullanırlar. Notalarla araları iyidir; ritmik şekiller kurabilir, düşünebilir ve ritmik hareketlerde başarılıdırlar. Dolayısıyla enstrüman çalmak, müzik dinlemek, ritim tutmak ve müzikal faaliyetleri takip etmek ritmik zekayı geliştirmek için önemlidir.

7

Natüralist (Doğacı) Zeka Geliştirme Teknikleri

Pek incelemediğimiz veya üzerinde durmadığımız için natüralist zeka nedir diye düşünebiliriz. Hemen buna parantez açalım. Natüralist - Doğacı Zeka Nedir? Natüralist zeka nasıl gelişir?

Zihnini doğa üzerine yoran, doğal yaşamın özellikleri, unsurları, araçları, problemleri, çözümleri gibi konularda sürekli düşünce egzersizi yapan kişilerin natüralist zekası ön plandadır. Natüralist zekaya sahip kişiler hayvanlara, bitkilere ve genel olarak doğaya olan hayranlıklarıyla kendilerini anında belli eder. Doğa olaylarını (deprem, sel vb) yorumlamaya çalışmak, gözlemlemek, güneşin doğuşundan batışına seyir ve araştırma içerisinde olmak, belgesel izlemek vb aktiviteler natüralist zekayı geliştirme yolları arasındadır.

8

İçsel Zeka Geliştirme Teknikleri

İçsel zeka, kişinin kendi artı-eksilerini, neler yapabileceğini, kısacası kendi potansiyelini objektif değerlendirebilme yeteneği ile ilgilidir. Bununla beraber dünyayı kendince yorumlama, öğrenme ve öğrendiklerini yine kendi iç sesiyle doğru uygulama ile de ilgilidir. Sessiz veya utangaç olduğu sanılan birçok insan içsel zekasının daha gelişmiş olmasıyla dışarıdan pasif görünüyor olabilir.

İçsel zeka egzersizleri için başkalarının sizi yorumlamasını isteyebilirsiniz. Kendi hakkınızda dinledikleriniz, kendinizle ilgili bildiklerinizle örtüştüğü veya ayrı düştüğü durumlarda yeniden düşünmenizi gerektirecektir. Çeşitli kişilik anketlerini doldurabilir; sonuçları değerlendirmeye alarak içsel zekayı geliştirmek adına egzersiz yapabilirsiniz. Kişisel hedefler belirlemek de içsel zekayı geliştirmek için önemli bir adımdır.

ÇOCUKLARDA ZEKA NASIL GELİŞTİRİLİR?

Beynin yapısı, işlevselliği üzerine yapılan araştırmalar ve bilimsel deneyler insanların beyninde sağ veya sol tarafı ağırlıklı kullandığına dair güçlü bulgular ortaya koymuştur. Bu sonuca göre beyninin sağ tarafını iyi kullanan insanlar sol tarafı daha zayıf; sol tarafı iyi kullananlar ise sağ tarafı daha zayıf kullanmaktadır. Sağ beyin ile sol beynin uyumlu çalışması (birbirini desteklemesi) ise en ideal durum olarak değerlendirilmektedir. Zeka gelişimini desteklemek için beyni çok yönlü egzersizlere tabi tutmak oldukça etkilidir. Hızlı okuma tekniklerinden, her yaş için farklı dikkat ve hafıza egzersizlerine kadar birçok yöntem mevcut.

• Sağ Beyin Lobu: Somut konularda aktiftir. Olayları daha çok görsel olarak ele alır, gördüğünü daha kolay öğrenir. Soyut kavramlarla arası iyi değildir.
• Sol Beyin Lobu: Soyut konularda başarılıdır. Sayılar, kelimeler, harfler aklında kalır, formül fonksiyonları kolaylıkla ezberler.

Türkiye’de eğitim sistemi daha çok sol beyin lobunu çalıştırmaya yöneliktir. Tıpkı bu makalede olduğu gibi eğitim sistemi de başlıklardan ve alt başlıklardan oluşur. Matematik, Türkçe (dil dersi) gibi dersler önemlidir. Bu derslere haftalık ders programında daha fazla yer verilir. Beynin sağ lobunu çalıştırmaya yönelik resim dersi gibi dersler ise pek önemsenmez. Bu nedenle çocuğun zeka gelişimi için ebeveynlerin bilinçli olması hayati önem taşır.

Ödev konusunun çok tartışmalı olduğu bugünlerde bizler de ağır ödevleri tasvip etmiyoruz çünkü okuldan arda kalan zaman bir çocuk için en iyi öğrenme yollarından biri olan “oyun” zamanıdır. Oyun ve oyuncaklar beynin sağ ve sol kısmına hitap ederken eğitim müfredatında oluşan sağ beyin egzersiz açığını da iyi bir şekilde telafi ederler. Çocuklarda zeka geliştirme için TÜBİTAK destekli MentalUP beyin egzersizleri uygulamasından yararlanabilirsiniz.

Aşağıda, MentalUP’ın örnek oyunlarını deneyebilir; çocuğunuza denetebilirsiniz.

BEBEKLERDE ZEKA GELİŞTİRME YÖNTEMLERİ

Beynin fiziksel gelişimi zihinsel süreçleri de etkilediği için en başta anne sütü içirmenin öneminden bahsetmek gerekir. Bu bir tahmin değil; bilimsel araştırma sonucudur. Anne sütü ile beslenen bebeklerde zihinsel gelişim daha hızlıdır. Sevgiyle ve anne ile büyümek bir bebeğin zekasını etkileyen önemli faktörler arasında yer alır. Çıngırak, hareketli uyku lambası gibi sesli oyuncaklar bebeklere ses ve görsel anlamda beyin egzersizi yaptırır. Bebek, bu ses ve görüntüleri yorumlamaya çalışmaktadır.

Masal anlatmak da bilinen etkili yöntemlerden biridir. Sizi anlamıyormuş gibi görünebilirler ama bebekler masallardan -zihinsel anlamda- iyi beslenirler.

Tabi ki sağlıklı uyku ve sağlıklı beslenme konuları da bebeklerde zeka geliştirme yöntemleri arasında asla unutulmaması gereken konulardır.

Bu yazıda bebek, çocuk ve yetişkinler için çoklu zeka gelişimini paylaştık. Bu yöntemleri uygulayın, beyniniz zinde kalsın. Hangi yaş grubunda olursa olsun beyni geliştirmek, tıpkı kas gelişimi gibi çeşitli egzersizlerle mümkündür. Bu egzersizler, dikkat, hafıza, görsel zeka, sözel zeka, matematiksel zeka, analitik düşünebilme, konstantasyon becerileri gibi alt alanları desteklemektedir.

"Bebeğiniz veya çocuğunuz için yeni, bilimsel, eğlenceli içerikler paylaşmaya devam edeceğiz. MentalUP’ı takip edin."