Çocuklar İçin Güvenli İnternet Kullanımı
Bu sorulara yanıt olması amacıyla kapsamlı bir içerik hazırladık. İnceleyelim:
Güvenli İnternet Nedir?
Her yaş grubundan çocuğu internette karşılaşabilecekleri taciz, siber zorbalık, teşhir gibi zararlı içeriklerden korumak amacıyla alınan önlemlerin oluşturduğu temel çatı, güvenli internet olarak adlandırılır. Kimi zaman ebeveyn denetimini kimi zaman ise internet filtrelerini kullanmak suretiyle inşa edilen bu yapının sağlıklı bir şekilde korunup sürdürülmesi neticesinde çocuklar, internetin zararlı içeriklerinden korunma şansı yakalarlar. Aynı zamanda zihinsel ve bedensel gelişimlerine zararlı olabilecek olumsuz durumlardan da kaçınmış olurlar.
"Güvenli internet nedir?" sorusunu cevabını verdiğimize göre şimdi de güvenli internet için tavsiyelere geçelim.
Çözüm Teknolojiyi Yasaklamak mı?
Çocuk için internet, sınırları olmayan bir içerik sağlayıcısıdır! Bu tanımda “sınırların olmayışı” büyük bir tehlike sinyali ve biz ebeveynler internet güvenliği sürecini yönetmekte hayli zorlanabiliyoruz.
Sınırları birlikte çizin!
Unutmamak gerekir ki yasaklar, çocuklar için genellikle anlamsızdır. Bununla birlikte yasaklar, hem merak konusu hem de bir tür cazibe unsurudur. Dolayısıyla çocuk gelişim uzmanları da yasakların çözüm olmadığını her defasında hatırlatıyorlar.
Tıpkı uçaklarda yapılan uyarı gibi, oksijen maskesini önce kendimize sonra çocuğumuza takmalıyız. Bu nedenle, aşağıdaki açıklamaları dikkatle okumanızı tavsiye ediyoruz.
Bakalım çocuklarımız ne tür zararlı içeriklerle karşılaşıyorlar?
Çocukların en sevdiği içeriklerin başında oyunlar geliyor. Oyunlara web sitelerinde ve uygulama mağazalarında ulaşmak mümkün. Çocukları kendi haline bıraktığımızda, tüketmek istedikleri içeriği hiçbir filtreden geçirmeden kullanabiliyorlar ve internet güvenliğini pek dikkate aldıkları söylenemez.
Doğal olarak, ücretsiz servislere başvuruyorlar. Bu hatayı veliler de yapmıyor değil!
Ücretsiz içerik sağlayıcılarda risk şudur:
Ücretsiz servislerin (oyun, uygulama vs) gelir kaynağı genellikle reklamlardır. Çocuklar, masum bir araba yarışı oyunundan bir reklam tıklaması ile zombi oyunlarına geçebiliyorlar. Şiddet ve korku içeren reklam videolarıyla karşılaşabiliyorlar. Bahis sitelerine veya müstehcen sitelere tek tıkla geçiş yapabiliyorlar. Ucu açık bir durum.
Ücretsiz ve reklam içeren bir uygulamadan veya web sitesinden, çocuklar için zararlı olabilecek başka bir mecraya geçiş yapmak yalnızca bir “tık”a bakıyor!
Az önce, “yasaklamak çözüm değil.” demiştik. Şimdiyse önemli bir riskten bahsediyoruz! O halde çözüm önerimizi tam da şu an paylaşmakta fayda var.
Çocuğunuzun oyun oynama ihtiyacını, sağlıklı bir şekilde karşılamak için ona aşağıdaki özelliklere uygun ve güvenli çocuk oyunları sunun:
İnternette Güvenilir Oyunlar
- Reklam içermeyen
- Şiddet ve korku öğeleri barındırmayan
- Olumsuz davranışlara örnek teşkil etmeyen
- Diğer oyuncularla online iletişim özelliği olmayan
- Mümkünse lisanslı kullanılan
- Kamusal alanda güven kazanmış
- Bilinen (güvenilir) bir yayıncı tarafından sunulan
Bu ve benzeri özelliklere sahip güvenli çocuk oyunlarını, yaşına göre günlük belirli bir süre oynamasına müsaade edin.
Güvenilir ve Faydalı Oyunlara Örnek:
MentalUP Eğitici Zeka Oyunu
MentalUP’ın içerisinde onlarca farklı zeka oyunu var. Bu oyunların tamamı birer egzersiz aslında. Günlük egzersizleri tamamlamak ise yaklaşık 20 dakika sürüyor. MentalUP’ın ne web sitesinde ne de uygulamasında başka platformlara yönlendirici reklamlar yok!
Ruh Sağlığı Derneği tarafından incelenen ve çocuklara faydalı olduğu gözlemlenen MentalUP’a pedagojik ürün sertifikası verildi. MentalUP’ı büyük çaplı eğitim kurumları da eğitici içerik olarak kullanıyorlar.
Siz de çocuğunuzun mobil oyun oynama isteğini, MentalUP gibi faydalı bir içerikle karşılayabilirsiniz.
Oyunlar için gerekli kriterlerden bahsettik ama çocuklarımızın tükettiği içerikler oyunlarla sınırlı değil. İncelemeye devam edelim:
Video İçeriklere Dikkat!
YouTube’da çocuklar için oldukça faydalı içerikler var. Bununla birlikte çocukların asla izlememesi gereken içerikler de var.
Birbirini kesip biçen çizgi film karakterlerinden tutun da MOMO ve Mavi Balina gibi zararlı içeriklere kadar, bin bir çeşit olumsuzlukla karşılaşmaları an meselesi.
Korkunç MOMO efsanesi gerçek değil ama tehlike gerçek! Detaylı bilgi için şu yazıyı inceleyin:
MOMO’nun yaşayan bir karakter olduğuna dair iddia, biz yetişkinler için gayet mantık dışı olsa da çocuklar buna inanabiliyor. Akabinde karanlık korkusu, tek başına tuvalet ihtiyacını giderememe gibi korkunun baskın olduğu ruhsal problemler gelişebiliyor.
“Çocuğunuzun internette video izlemesini engelleyin!” demenin kolay olduğunu fakat bunu uygulamanın zor olduğunu biliyoruz. Aynı şekilde, yasaklamak istemeyenleri de düşünüyoruz.
Bu durumda internet filtreleme yöntemleri kullanmakta ya da alternatif çözümler önermekte fayda var:
Güvenilir Video Kanalları
Eğer kontrollü bir şekilde video izlemesine müsaade etmek istiyorsanız şunu yapabilirsiniz:
Örneğin, “YouTube” yerine “YouTube Kids”i deneyebilirsiniz. YouTube Kids’de yayınlanan içeriklerin, yayın öncesinde çocuklar için uygunluğu kontrol ediliyor. Yine de çocuğunuzun neleri izlediğini kontrol etmeyi unutmayın. Aynı zamanda, hayali karakterler konusunda onları bilgilendirmeyi, bu karakterlerin gerçek olmadığını anlatmayı unutmayın.
“Jellies” isimli çocuk videoları uygulamasını da inceleyebilirsiniz. Araştırmalarımıza göre bu uygulamada reklam yok ve çocuklar için yalnızca faydalı olabilecek içerikleri barındırıyor.
ÖNEMLİ HATIRLATMA: YouTube Kids ve Jellies uygulamaları, araştırmalarımıza göre, güvenilir kanallar gibi görünüyor olsa da her ebeveynin bu araştırmayı kendisinin yapması gerektiğini, sorumluluğun ebeveynde olduğunu hatırlatmak istiyoruz.
Özetle, çocuğunuza video izlemeyi yasaklamak yerine ona güvenilir video kanalları önerebilirsiniz. Tabii, yaşına uygun günlük kullanım süresini ihlal etmemesi gerektiğini de hatırlatarak…
Online İletişim İmkanı Olan Uygulamalara Dikkat!
İşte bazı oyunlarda karşımıza çıkan ve güvenli internet kullanımına ters düşen bir tehdit: Bazı online oyunlarda, diğer oyuncularla yazışma/konuşma imkanı var. Çocuğunuzun dışarıda tanımadığı biriyle konuşması ne kadar tehlikeliyse online ortamda konuşması da aynı oranda tehlikelidir.
Sadece online yazışma özelliği olan oyunlar değil, sosyal medya hesapları da aynı tehlikeleri barındırmıyor mu?
Sosyal Ağlar İçin Yaş Sınırı
Yukarıda, online iletişim imkanı olan uygulamaların risklerinden bahsettik. Aynı riskler ve hatta daha fazlası sosyal ağlarda da mevcut.
Bu nedenle BTK’nın açıkladığı sosyal medya kullanmaya başlangıç yaşına dikkat etmek gerekir. BTK’ya göre çocuklar 13 yaşından önce sosyal medya profili oluşturmamalıdır.
Çocuklara Güvenli İnternet Ortamı Sunmak İçin Pratik Öneriler
4. Aile filtreleri ve güvenlik yazılımları kullanın. Birkaç basit adımda internet filtreleme yaparak tarayıcınızın hassas güvenlik ayarlarını yapılandırın. Korku, şiddet, müstehcen içerikleri filtreleyin. Bunu yaptıktan sonra da kontrolü elden bırakmayın. Çocuğunuzla sürekli iletişim halinde olun ve internette neler yaptığını merak edin. Size de öğretmesini istediğinizde bunu severek yapabilir. Çünkü çocuklar, yetişkinlere bir şeyler öğretmekten genellikle keyif alırlar.
5. Çocuğunuzun istek ve ihtiyaçlarını görmemezlikten gelmeyin. Yasaklamak yerine günlük kullanım süresi belirleyin ve ona güvenilir içerikler sunun. İndirmek istediği her yeni oyunu birlikte değerlendirin. Video izlemek istediğinde hangi uygulamadan izleyeceğini belirleyin. Gerekli araştırmalarınızı yapıp güvenilir içerikler sunun.
6. Güvenli internet kullanımı için tavsiyeler ve ipuçları içeren içeriklerin en güncel hallerini sürekli takip edin.
