PROBLEM ÇÖZME TEKNİKLERİ
Bu makale hem sizin, hem de çocuklarınızın problem çözme becerilerini geliştirmeyi amaç edinerek yazılmıştır. Önce problemin ne demek olduğunu hatırlayalım, ardından;
- Problem Çözme Becerileri Nasıl Geliştirilir?
- Problem Çözme Aşamaları Nelerdir?
başlıklarını inceleyelim. Bu şekilde hem çocukların, hem de yetişkinlerin problemler karşısında daha güçlü ve çözüm odaklı olmalarını desteklemiş olalım.
Çocukların problem çözme ve mantık kurma becerilerini geliştiren, okul başarısına katkı sağlayan MentalUP Eğitici Oyunları mutlaka inceleyin.
PROBLEM NEDİR?
Problem, ulaşılmak istenen sonuca ulaşmayı zorlaştıran veya engelleyen direnç unsurlarına denir. Problemin ortaya çıkması, gerçek sonucun beklenen sonuçtan farklı olmasından kaynaklanır. Buna, teori ile uygulamanın uyuşmaması veya uygulamanın bir takım engellere takılması da diyebilirsiniz.
UNUTMAYIN: Problem çözme aşamalarını ezberlemek zorunda değilsiniz. Problem çözme becerilerinizi geliştirdiğinizde bu yöntemler beyninizin düşünme tarzına dönüşecektir. Matematik problem çözme teknikleri de bu şekilde kalıcı olmaktadır
PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ NASIL GELİŞTİRİLİR?
Yazının devamında bilimsel problem çözme yöntem ve tekniklerini paylaştık fakat bu yöntemler her disipline uygulanamaz. Mesela bir matematik problemini çözmek için iş dünyasında uygulanan problem çözme yeteneklerinden faydalanmaya çalışmak yanıltıcı olabilir. Önemli olan beynimizi çözüm odaklı kullanabilmeyi öğrenmektir.
Hemen problemin ana özelliklerinden birini hatırlayalım: Problem, birden fazla çözüm yolu olan güçlüklere denir. Öyleyse, matematik problemlerinde işimizi kolaylaştıracak alışkanlığın ne olduğunu fark etmiş olmalısınız. Evet, çözüm alternatifleri bularak birden fazla çözüm yöntemi uygulayabilmek doğru cevap. İşte bu bütün problemler karşısında etkin bir yöntemdir.
Problem çözme yeteneği, sadece okul derslerini değil; bütünüyle insanın yaşamını kolaylaştıran önemli bir beceridir. Problem çözme becerileri gelişmiş kişiler hayatın zorluklarıyla başa çıkma konusunda da yetenekli olurlar.
GEÇİCİ ÇÖZÜMLER DEĞİL, KALICI ÇÖZÜMLER ÜRETMEK
Çözüm yöntemlerini öğrenmek veya problem çözebilme yeteneğini geliştirmek yerine sadece formül ezberlemek, geçici çözümler bulmaktan fazlası değildir.
Örnek: Balık tüketmek, karnımızı doyurmak için iyi bir yöntem olabilir ama açlık problemine kalıcı çözüm değildir.
- Çözüm 1- Para kazanıp sürekli balık alabilmek
- Çözüm 2-Olta alıp balık tutmayı öğrenmek
Gördüğünüz gibi birden fazla çözüm yöntemi var ve daha da çoğaltılabilir. Çocuklarımız için de tam olarak yapmamız gereken budur! Geçici çözümlerle değil, kalıcı çözümlerle desteklemeliyiz. Ağırlıklı olarak ezbere dayalı olan eğitim sistemimizde, çocukların akıl yürütebilmesi ve problem çözebilme yeteneklerinin gelişmesi için MEB zeka oyunları (akıl oyunları) dersi müfredata eklendi. Bütün eğitim kurumlarında akıl oyunları haftalık ders programlarına ekleniyor artık. Yani, geçici çözümlerden ziyade kalıcı bilişsel gelişim amaçlanıyor.
Örnek: Doğa okulları, Bahçeşehir koleji, Okyanus kolejleri ve bir takım zeka atölyeleri MentalUP Eğitsel Oyunlar uygulamasını kullanıyor. MentalUP, Yıldız Teknik Üniversitesi akademisyenleri tarafından geliştirilmiş eğitici oyunlar içeren eğlenceli bir uygulamadır. Çocukların problem çözme stratejileri geliştirebilme becerilerini destekleyen MentalUP, bireysel kullanıcıların da yoğun ilgisini gördü. Yurtdışı pazarına açılarak dünyada Türkiye’yi temsil eden uluslararası bir ürün olmayı başardı.
Sözel zeka, görsel zeka ve matematiksel zeka egzersizleriyle çocukların problem çözme becerilerini geliştiren MentalUP'a bireysel üye olmak da mümkün.
MENTALUP EĞİTSEL OYUNLAR, PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİ NASIL GELİŞTİRİR?
MentalUP, problem çözme becerilerini geliştirmek için neler yapıyor? Örneğin, matematik zeka oyunlarından birinde 16 sayısına ulaşmak için 4-5 farklı rakam veriyor. Normalde her öğrenci 16 sayısını bulmak için ilk olarak rakamları toplamayı deneyecektir fakat uygulama farklı problem çözme yöntemi öneriyor. Rakamları toplayarak değil, fazlalık rakamları eleyerek 16 sayısını bulmanızı istiyor. Bu esnada zamanla da yarışıyorsunuz. Bu sadece bir örnek. Bunun gibi onlarca zeka oyunu var ve oyunlar, oyuncunun seviyesine göre gittikçe zorlaşıyor. Çocuklar hem eğleniyor hem de problem çözme tekniklerini geliştiriyor. Aşağıdaki örnek oyunları inceleyebilir ya da eğlenceli oyun oyna sayfamızdaki onlarca oyunu deneyebilirsiniz.
Aynı renkteki topları mı yoksa rakamları mı dikkate alacaksın? Hızlı düşün ve sayıları 10'a tamamla.
Akıl yürüterek tüplerde bulunan topları öyle bir yer değiştir ki görseldekinin aynısı olsun.
Farklı olan resmi bulmak için dikkatini topla ve en doğru cevabı ver. Acele et!
Yetişkinler de problemlere karşı (iş dünyası veya sosyal yaşam olabilir) aşağıdaki aşamaları uygulayabilirler. Peki, gündelik yaşamda ve iş dünyasında problem çözme aşamaları nelerdir?
PROBLEM ÇÖZME AŞAMALARI
- Problemin belirlenmesi: Problemin belirlenmesinde, engelleri birer soru ile ortaya dökmek önemlidir. Mesela, ortadaki olaya bir sorun gözüyle bakmamıza sebep olan belirtiler nelerdir? Nasıl olması gerekiyordu?
- Problemin ifade edilebilir şekilde tanımlanması: Problemin tanımlanması için belirsizlikler netleştirildi mi? “Evet, bu durum kesinlikle bir problem ve bizi şu sonuca götürüyor. Bizim istediğimiz sonuç ise şu” diyebiliyor muyuz?
- Çözüm yöntemlerinin üretilmesi, alternatiflerin bulunması: Çözüm yöntemlerinin üretilmesi için yeterli donanıma sahip miyiz? Beyin fırtınası yaparak başkalarından destek almamız gerekiyor mu? Birden fazla önerimiz var mı?
- Çözüm yöntemlerinin araştırılması: (bilgi toplama, test etme vs.)Çözüm yöntemlerimiz doğru mu? Çözüm yöntemleri, beraberinde farklı sorunlar doğurur mu? Hangi yöntem daha uygun?
- Karar kılınan yöntemin probleme uygulanması: Çözüm yöntemini uyguladık mı? Başarısız olduysak yeniden veya yenileyerek denedik mi?
- Sonuçların değerlendirilmesi ve genel sonuca varılması: Çözümlerimizden doğan sonuçlardan mutlu muyuz? Olması gereken bu muydu? Öyleyse hangi adımda hangi çözüm yolunu izleyeceğimizi netleştirdik ve amacımıza ulaşabiliyoruz. Doğru mu?
Yukarıda 6 adımdan oluşan problem çözme tekniği paylaşılmıştır. Problem çözme aşamalarında testlerin önemi oldukça fazladır. Her problem için test yapma şansımız olmadığı için veya her testin sonuçlarına katlanamayacağımız için mantığımız devreye girer. Ürettiğimiz her çözüm ise beraberinde yeni problemleri getirebilir.
ÖRNEK:
Bir uçağın tasarımı tamamen tamamlandığında kaç ton yükle havada kalabileceğini test etmek için uçağı gerçekten yükleyip havalandıramayız. Bunun yerine matematik problem çözme tekniklerine veya fizik problem çözme tekniklerine başvururuz. Uçağın minyatürünü tasarlayıp oran orantı kurarak testler yapabiliriz. Tüm bu alternatifler mantık sonucu ortaya koyulur. Problemi çözmek için hangi kaynaklardan yardım alacağımızdan tutun da, hangi adımların uygulanmaya müsait olduğunu yorumlamaya kadar birçok aşamada mantık yürütürüz. Mantığımızın bizi yanıltıp yanıltmayacağı ise yeni bir soru işareti, yeni bir problem olabilmektedir.
Sayısal hesaplarla ölçümlenmesi mümkün olmayan durumlarda A-B testleri yapmayı tercih edebiliriz. Örnek: Bir e-ticaret sitesinin "SATIN AL" butonunu kırmızı veya yeşil renkte yayınlaması arasında tıklanma farkı olup olamayacağını sadece tahminlerle ön görebiliriz. Hangi rengin daha fazla tıklama getirdiğini ise test ederek bulabiliriz.
